آیا ارتودنسی می‌تواند به دندان‌های من آسیب بزند؟
مزایا و معایب ارتودنسی: هر آنچه باید بدانید
انواع روش‌های ارتودنسی: کدام گزینه برای شما مناسب است؟
نتیجه ارتودنسی شما چقدر ماندگار است؟
مدت زمان درمان ارتودنسی چقدر است؟
ارتودنسی نامرئی: گزینه‌ای مناسب برای بزرگسالان
آیا بعد از ارتودنسی، فرم دندانها برگشت پذیر است؟
تجربه شخصی من از انجام ارتدونسی
ارتودنسی دندان شاخه‌ای از دندانپزشکی است که به بررسی، تشخیص و درمان ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌پردازد. هدف اصلی ارتودنسی اصلاح بایت (نحوه قرارگیری دندانها در دهان) و بهبود هماهنگی دندانها و فک‌ها است. این کار معمولاً با استفاده از ابزارهایی مانند بریس‌ها، الاینرهای شفاف و ریتینرها انجام می‌شود.
نحوه قرارگیری دندانها در دهان تأثیر قابل توجهی بر سلامت دهان و دندان شما دارد. با بهبود نحوه برخورد دندان‌های بالا و پایین، می‌توانید خطر بروز مشکلات متعددی از جمله پوسیدگی، بیماری‌های لثه و سایش بیش از حد (فرسایش) را کاهش دهید.
ارتودنتیست(دندانپزشک متخصص ارتدونسی) چه کاری انجام می‌دهد؟
ارتودنتیست‌ها از دستگاه‌های دندانی ثابت و متحرک مانند بریس‌ها، ریتینرها و باندها استفاده می‌کنند تا موقعیت دندانها در دهان را تغییر دهند. درمان‌های ارتودنسی برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی به کار می‌روند که شامل موارد زیر هستند:
- دندان‌های کج
- مشکلات بایت، مانند اوربایت یا آندربایت
- دندان‌های شلوغ یا دندان‌هایی که فاصله زیادی از هم دارند
- ناهماهنگی فک
- - اُوربایت (Overbite)، زمانی که دندان‌های بالایی شما به طور بیش از حد بر روی دندان‌های پایینی قرار می‌گیرند.
- - آندربایت (Underbite)، زمانی که دندان‌های پایینی شما جلوتر از دندان‌های بالایی قرار می‌گیرند.
- - دندان‌های همپوشانی (Overlapping teeth).
- - دندان‌های فشرده و شلوغ (Crowded teeth).
- - دندان‌های کج (Crooked teeth).
- - دندان‌های چرخیده (Rotated teeth).
- - دندان‌های نهفته (Impacted teeth) که به طور جزئی یا کامل در استخوان فک به دام افتاده‌اند.
آیا ارتودنسی می‌تواند به دندان‌های من آسیب بزند؟
دندان‌های شما ممکن است در صورت عدم مراقبت مناسب در طول درمان آسیب ببینند. خود بریس‌ها به تنهایی آسیب‌زننده نیستند، اما رعایت نکردن بهداشت دهان و مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی‌های شیرین می‌تواند به دندان‌های شما آسیب دائمی وارد کند.
بریس‌ها، براکتها و سیم‌ها می‌توانند غذاها را به دام بیندازند و باعث تجمع پلاک بیشتری نسبت به حالت عادی شوند. بنابراین، لازم است دندانها و دستگاه‌های ارتودنسی را به‌طور کامل و دقیق تمیز کنید.
مزایا و معایب ارتودنسی: هر آنچه باید بدانید
مزایا:
1. بهبود ظاهر دندانها و لبخند:
ارتودنسی کمک می‌کند تا دندانها صاف و منظم شوند، که باعث بهبود زیبایی لبخند و افزایش اعتماد به نفس می‌شود.
2. بهبود عملکرد دهان:
دندان‌های منظم بهتر جویده و صحبت می‌کنند. ارتودنسی می‌تواند مشکلات گفتاری و بلع را نیز بهبود بخشد.
3. کاهش خطر پوسیدگی و بیماری لثه:
دندان‌های شلوغ و نامرتب به سختی تمیز می‌شوند، که می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان و مشکلات لثه شود. ارتودنسی این مشکلات را کاهش می‌دهد.
4. بهبود سلامت کلی دهان:
تنظیم دندانها فشار روی فک و عضلات صورت را کاهش داده و از مشکلات مفصلی فکی جلوگیری می‌کند.
5. پیشگیری از سایش غیرطبیعی دندانها:
ارتودنسی می‌تواند از سایش ناهموار و غیرطبیعی دندانها که ناشی از تراز نامناسب است، جلوگیری کند.
معایب:
1. مدت زمان طولانی درمان:
درمان ارتودنسی ممکن است بین چند ماه تا چند سال طول بکشد که برای برخی افراد ناخوشایند است.
2. ناراحتی و درد:
در روزهای اولیه پس از تنظیم دستگاه ارتودنسی، درد و فشار روی دندانها احساس می‌شود که نیاز به عادت کردن دارد.
3. هزینه بالای درمان:
درمان ارتودنسی به ویژه با استفاده از تجهیزات پیشرفته، هزینه‌بر است و ممکن است برای برخی از افراد مقرون به صرفه نباشد.
4. نیاز به رعایت دقیق بهداشت دهان:
استفاده از وسایل ارتودنسی، تمیز کردن دقیق دندانها را دشوارتر می‌کند و عدم توجه به بهداشت دهان ممکن است منجر به پوسیدگی دندان و التهاب لثه شود.
5. محدودیت‌های غذایی:
هنگام استفاده از دستگاه ارتودنسی، باید از مصرف برخی غذاهای سخت، چسبناک یا خوراکی‌هایی که می‌توانند دستگاه را خراب کنند، پرهیز کرد.
6. مراقبت‌های پس از درمان:
بعد از ارتودنسی، نیاز به استفاده از ریتینر (نگهدارنده) است تا نتایج درمان پایدار بماند. عدم استفاده می‌تواند باعث بازگشت دندانها به حالت اولیه شود.
انواع روش‌های ارتودنسی: کدام گزینه برای شما مناسب است؟
تحت تخصص ارتودنسی، چندین نوع درمان وجود دارد. برخی از رایج‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- بریس‌ها (Braces):
بریس‌ها با استفاده از ترکیبی از براکتها، باندها و سیم‌ها به تدریج دندان‌های شما را به موقعیت‌های دلخواه خود جابجا می‌کنند. انواع مختلفی از بریس‌ها بسته به نیازهای شما وجود دارد، از جمله بریس‌های فلزی سنتی و بریس‌های شفاف (سرامیکی).
- الاینرهای شفاف (Clear aligners):
الاینرهای ارتودنسی شفاف یک جایگزین محبوب برای بریس‌ها هستند. برندهای معروف شامل Invisalign® و ClearCorrect® هستند. این سیستم‌ها به جای استفاده از براکتها و سیم‌ها، از مجموعه‌ای از سینی‌های شفاف و سفارشی ساخته شده استفاده می‌کنند. هر مجموعه سینی‌ها را به مدت یک تا دو هفته می‌پوشید و سپس آنها را با مجموعه بعدی جایگزین می‌کنید. به مرور زمان، الاینرهای شفاف دندان‌های شما را به موقعیت‌های صحیح خود جابجا می‌کنند.
- ریتینرها (Retainers):
اگر از بریس‌ها یا الاینرهای شفاف استفاده کرده‌اید، پس از پایان درمان ارتودنسی به یک ریتینر نیاز خواهید داشت. ریتینر یک وسیله دهانی سفارشی است که از جابجا شدن دندانها به موقعیت‌های نامناسب جلوگیری می‌کند. ارتودنتیست شما می‌تواند به شما بگوید که چقدر باید از ریتینر استفاده کنید تا نتایج درمان حفظ شود.
- بسط دهنده کام (Palate expanders):
برخی از درمان‌ها در دوران کودکی توصیه می‌شوند، زیرا استخوان‌های صورت کودک هنوز در حال توسعه هستند و جابجایی و دستکاری آنها آسان‌تر است. وسیع‌کننده کام به گسترش فک بالای کودک کمک می‌کند. بیشتر کودکان به وسیع‌کننده‌های کام نیاز ندارند، اما در شرایط خاص، این دستگاه‌ها می‌توانند فضای اضافی ایجاد کنند بدون نیاز به کشیدن دندانها یا انجام روش‌های دیگر.
نتیجه ارتودنسی شما چقدر ماندگار است؟
اگر طبق دستور از ریتینر خود استفاده کنید، نتایج درمان ارتودنسی شما باید برای تمام عمر ماندگار باشد. اما اگر استفاده از ریتینر را متوقف کنید، ممکن است دندانها به مرور زمان به موقعیت‌های قبلی خود بازگردند.
مدت زمان درمان ارتودنسی چقدر است؟
مدت زمان درمان ارتودنسی در یک مورد متوسط می‌تواند بین ۶ ماه تا ۳ سال متغیر باشد. دلیل این تفاوت گسترده به پیچیدگی هر مورد بستگی دارد؛ هرچه مورد شما پیچیده‌تر باشد، درمان زمان بیشتری خواهد برد. درمان‌هایی که به چندین تخصص نیاز دارند، مانند ارتودنسی همراه با جراحی، ممکن است بیشتر از مواردی که تنها شامل تراکم کم دندانها هستند، طول بکشند.
در برخی شرایط، انجام درمان ارتودنسی ممکن است بهترین گزینه نباشد یا نیاز به ارزیابی دقیق‌تری داشته باشد. در زیر به چند مورد اشاره می‌شود که در آنها ممکن است ارتودنسی توصیه نشود:
1. بهداشت دهان ضعیف:
اگر قادر به رعایت بهداشت دهان و دندان خود نیستید، ممکن است ارتودنسی مشکلات جدیدی مانند پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه ایجاد کند. بریس‌ها و وسایل ارتودنسی به مراقبت بیشتری نیاز دارند.
2. انتظارات غیرواقعی:
اگر توقع دارید که ارتودنسی سریعاً دندانها را اصلاح کند یا نتایجی فراتر از حد معمول داشته باشید، ممکن است از درمان ناامید شوید. ارتودنسی نیاز به زمان و پیروی از توصیه‌های پزشک دارد.
3. بیماری‌های دهانی و لثه:
اگر مشکلات جدی لثه یا استخوان فک دارید، ممکن است ارتودنسی وضعیت را بدتر کند. در این موارد باید قبل از شروع درمان ارتودنسی، این مشکلات برطرف شوند.
4. دندان‌های پوسیده یا آسیب‌دیده:
اگر دندان‌های پوسیده یا دچار آسیب جدی دارید، ابتدا باید درمان‌های ترمیمی انجام دهید تا ارتودنسی بتواند با موفقیت انجام شود.
5. شرایط فک و استخوان ناپایدار:
در مواردی که استخوان‌های فک یا ساختارهای اطراف دندانها به دلیل بیماری یا تروما ناپایدار هستند، ارتودنسی ممکن است خطرناک باشد.
6. عدم تمایل به تعهد طولانی‌مدت:
اگر آمادگی ندارید که به مدت طولانی از وسایل ارتودنسی استفاده کنید و دستورات پزشک را به‌طور دقیق رعایت کنید، ممکن است نتایج مطلوب حاصل نشود و درمان بی‌اثر باشد.
7. مشکلات اقتصادی:
درمان‌های ارتودنسی ممکن است هزینه‌بر باشند. اگر توانایی پرداخت هزینه‌های درمانی را ندارید یا بیمه شما شامل این درمان نمی‌شود، باید پیش از شروع به این مسأله توجه کنید.
ارتودنسی نامرئی: گزینه‌ای مناسب برای بزرگسالان
ارتودنسی نامرئی، به ویژه الاینرهای شفاف، به عنوان یک گزینه محبوب و مناسب برای بزرگسالان در حال افزایش است. این روش درمانی مزایای متعددی دارد که آن را برای افراد بزرگسال جذاب‌تر می‌کند:
مزایای ارتودنسی نامرئی:
1. ظاهر نامشهود:
الاینرهای شفاف از مواد پلاستیکی ساخته شده‌اند و به راحتی قابل مشاهده نیستند، بنابراین می‌توانید در طول درمان به راحتی لبخند بزنید بدون اینکه نگران ظاهر بریس‌های فلزی باشید.
2. راحتی بیشتر:
الاینرها نسبت به بریس‌های سنتی راحت‌تر هستند، زیرا هیچ برآمدگی یا سیمی که ممکن است به لثه یا دهان آسیب برساند، ندارند. همچنین، می‌توان آنها را در زمان غذا خوردن یا مسواک زدن برداشت.
3. سفارشی‌سازی:
الاینرهای شفاف به صورت سفارشی برای هر بیمار طراحی می‌شوند. این به معنای تطابق دقیق با دندان‌های شما و بهینه‌سازی روند درمان است.
4. مدت زمان کوتاه‌تر درمان:
در برخی موارد، درمان با الاینرهای شفاف می‌تواند زمان کمتری نسبت به بریس‌های سنتی ببرد. با این حال، این زمان بستگی به پیچیدگی مورد شما دارد.
5. راحتی در نظافت:
الاینرها به راحتی قابل برداشت هستند، بنابراین می‌توانید به راحتی دندان‌های خود را تمیز کنید و از رعایت بهداشت دهان و دندان اطمینان حاصل کنید.
معایب ارتودنسی نامرئی:
1. تعهد به استفاده مداوم:
برای دستیابی به نتایج مطلوب، الاینرها باید به مدت ۲۰ تا ۲۲ ساعت در روز پوشیده شوند. فراموشی یا عدم رعایت این توصیه می‌تواند بر روند درمان تأثیر بگذارد.
2. محدودیت در برخی موارد پیچیده:
در برخی موارد شدید یا پیچیده، ممکن است نیاز به استفاده از بریس‌های سنتی وجود داشته باشد تا نتایج بهتری حاصل شود.
3. هزینه بالاتر:
معمولاً هزینه درمان با الاینرهای شفاف بیشتر از بریس‌های فلزی است، که ممکن است برای برخی افراد یک عامل محدودکننده باشد.
ارتودنسی را می‌توان در هر سنی انجام داد، اما بهترین زمان برای درمان معمولاً بین 9 تا 14 سالگی است. اما سن ایده‌آل به وضعیت دندانی و فکی فرد بستگی دارد. با این حال، افراد در هر سنی می‌توانند از مزایای ارتودنسی بهره‌مند شوند.
این دوره به عنوان بهترین زمان در نظر گرفته می‌شود زیرا:
1. دوره رشد فعال فک:
در این سن، فک و ساختارهای دندانی هنوز در حال رشد و تغییر هستند، بنابراین جابجایی دندانها و تنظیم فک راحت‌تر و مؤثرتر است.
2. بهبود نتایج و کاهش زمان درمان:
ارتودنسی در سنین کودکی و اوایل نوجوانی به دلیل انعطاف‌پذیری استخوان‌های فک معمولاً نتایج بهتری دارد و ممکن است مدت زمان درمان کوتاه‌تر باشد.
3. پیشگیری از مشکلات بیشتر در آینده:
درمان زودهنگام ارتودنسی می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده مانند شلوغی شدید دندانها، مشکلات بایت یا نیاز به جراحی‌های پیچیده‌تر جلوگیری کند.
ارتودنسی در بزرگسالی:
خوشبختانه بزرگسالان نیز می‌توانند ارتودنسی انجام دهند و بسیاری از افراد بزرگسال به دلیل زیبایی این درمان را انجام می‌دهند. درمان در بزرگسالی معمولاً زمان بیشتری می‌برد و ممکن است نیاز به روش‌های پیچیده‌تر داشته باشد، اما نتایج همچنان می‌تواند بسیار مؤثر باشد. باوجود ارتدونسی های شفاف و نامرئی تمایل و رضایت بزرگسالان به انجام ارتدونسی بیشتر شده است.
ارتودنسی به عنوان یک رشته پزشکی و دندانپزشکی، ممکن است با باورهای نادرست و افسانه‌های رایج مواجه شود. در زیر به برخی از این باورهای اشتباه اشاره می‌شود:
1. ارتودنسی فقط برای کودکان است:
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که تنها کودکان و نوجوانان نیاز به درمان ارتودنسی دارند. در واقع، بزرگسالان نیز می‌توانند از ارتودنسی بهره‌مند شوند و درمان‌های مؤثری برای آنها وجود دارد.
2. ارتودنسی فقط به زیبایی مربوط است:
گرچه یکی از اهداف اصلی ارتودنسی بهبود زیبایی لبخند است، اما این درمان به بهبود عملکرد دندانها، بایت و جلوگیری از مشکلات دندانی در آینده نیز کمک می‌کند.
3. مدت زمان درمان همیشه طولانی است:
در حالی که برخی موارد پیچیده ممکن است زمان بیشتری برای درمان نیاز داشته باشند، درمان‌های ساده‌تر می‌توانند به سرعت به نتیجه برسند. همچنین، پیشرفت‌های جدید در تکنولوژی می‌تواند زمان درمان را کاهش دهد.
4. بریس‌ها دردناک هستند:
در حالی که ممکن است در ابتدای درمان احساس ناراحتی کنید، بسیاری از بیماران به تدریج به بریس‌ها عادت می‌کنند و درد به طور معمول موقتی و قابل تحمل است.
5. ارتودنسی تنها با بریس‌های فلزی انجام می‌شود:
در حال حاضر گزینه‌های دیگری مانند الاینرهای شفاف، بریس‌های سرامیکی و بریس‌های زبانی وجود دارند که به بیماران این امکان را می‌دهند که درمانی متناسب با نیازها و سلیقه‌های خود انتخاب کنند.
6. ارتودنسی فقط برای دندان‌های کج است:
ارتودنسی می‌تواند به درمان انواع مشکلات دندانی کمک کند، از جمله بایت‌های نامناسب، شلوغی دندانها و ناهماهنگی فک.
7. پس از درمان، دندانها همیشه در محل خود باقی می‌مانند:
استفاده از ریتینر پس از درمان برای حفظ موقعیت دندانها ضروری است. اگر ریتینر به درستی استفاده نشود، دندانها ممکن است به موقعیت‌های قبلی خود بازگردند.
8. بهداشت دهان در طول درمان مهم نیست:
رعایت بهداشت دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی بسیار مهم است. عدم رعایت بهداشت می‌تواند منجر به مشکلات دندانی مانند پوسیدگی و بیماری‌های لثه شود.
آیا بعد از ارتودنسی، فرم دندانها برگشت پذیر است؟
بله، فرم دندانها بعد از درمان ارتودنسی می‌تواند برگشت پذیر باشد. این موضوع به چند عامل بستگی دارد:
1. عدم استفاده از ریتینر:
پس از اتمام درمان ارتودنسی، استفاده از ریتینر (دستگاه نگهدارنده) ضروری است. ریتینر کمک می‌کند تا دندانها در موقعیت جدید خود ثابت بمانند. اگر ریتینر به درستی و به مدت کافی استفاده نشود، دندانها ممکن است به موقعیت‌های قبلی خود بازگردند.
2. عوامل طبیعی:
با گذشت زمان و با توجه به تغییرات طبیعی در استخوان‌ها و بافت‌های دهانی، دندانها ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. عواملی مانند سن، تغییرات هورمونی و عادات غذایی می‌توانند بر موقعیت دندانها تأثیر بگذارند.
3. عدم رعایت بهداشت دهان:
عدم رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان یا بیماری‌های لثه شود که ممکن است بر موقعیت دندانها تأثیر بگذارد.
4. عوامل ژنتیکی:
برخی افراد به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی خود، ممکن است بیشتر مستعد برگشت دندانها به موقعیت‌های قبلی باشند.
مراقبت های بعد از انجام ارتدونسی چیست؟
پس از اتمام درمان ارتودنسی، رعایت نکات و مراقبت‌های خاص برای حفظ نتایج و سلامت دهان و دندان ضروری است. در زیر به برخی از این مراقبت‌ها اشاره می‌شود:
1. استفاده از ریتینر:
- اجباری بودن استفاده: ریتینرها برای نگه‌داشتن دندانها در موقعیت جدید خود ضروری هستند. باید طبق دستور پزشک به‌طور منظم از آنها استفاده کنید.
- زمان استفاده: در ابتدا ممکن است نیاز باشد که ریتینرها را به‌طور مداوم (۲۰ تا ۲۲ ساعت در روز) بپوشید و سپس به تدریج زمان استفاده کاهش یابد.
2. رعایت بهداشت دهان و دندان:
- مسواک زدن منظم: حداقل دو بار در روز دندانها را با مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- استفاده از نخ دندان: روزانه از نخ دندان برای تمیز کردن فضاهای بین دندانها استفاده کنید، به ویژه در نواحی که بریس‌ها یا ریتینرها وجود دارند.
- شستشوی دهان: استفاده از دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده می‌تواند به بهبود بهداشت دهان و دندان کمک کند.
3. مصرف مواد غذایی مناسب:
- اجتناب از غذاهای سخت و چسبنده: برخی غذاها مانند آب‌نبات‌های چسبنده یا مغزها می‌توانند به دندانها آسیب بزنند یا باعث شل شدن بریس‌ها شوند.
- توجه به دما: از مصرف غذاها یا نوشیدنی‌های خیلی داغ یا خیلی سرد خودداری کنید تا از حساسیت دندانها جلوگیری کنید.
4. پیگیری منظم با پزشک:
- معاینات دوره‌ای: به طور منظم به ارتودنتیست خود مراجعه کنید تا وضعیت دندانها و ریتینر را بررسی کند و هر گونه تغییر یا نیاز به تنظیمات را مشخص کند.
تجربه شخصی من از انجام ارتدونسی
من در بزرگسالی و سن 25 سالگی ارتدونسی انجام دادم . چرا دیر؟ چون دندونای فک بالام مشکل جدی نداشت و فقط برای کمی مرتب تر شدن این کارو کردم. اول از همه بگم که چقدر دکتر ارتدونتیست شما و تخصصش و اخلاقش مهمه چون 2 تا 3 سال حداقل ماهی یکبار میبیتتیش و نتیجه کارش اثر دائمی روی زیبایی و سلامت دندوناتون داره.
تجربه ارتدونسی من خوب نبود چون دکتر خوبی انتخاب نکردم. دکترم بداخلاق و بی دقت بود و انرژی منفی زیادی میداد و یکی از اشتباهات بزرگم انتخاب اون خانم دکتر بود.
خوشبختانه من بعد از برداشتن براکتها پوسیدگی دندان نداشتم. از خیلیا شنیدم که بعد از تموم شدن درمان ارتودنسی دندونای پوسیده زیادی داشتن .چون مسواک راحت به دندونا نمیرسه و رعایت بهداشتش و مراقبتش مشکله.
دندونای من بعد از 2 سال کاملا به حالت قبل برگشت شاید اینکه منظم از پلاک متحرک بعدش استفاده نکردم و اینکه دوست نداشتم مراجعه بعدی به دکترم داشته باشم.
و البته یکی از بهترین اساتید متخصص ارتدونسی مشهد به من گفتن که باید دوتا دندون میکشیدن تا دندونا به حالت قبل برنگرده!!!!!!!!! . این یعنی دکتر اول من تشخیص اشتباه داده و من پول و زمان و سلامتیم حروم شد. پس باز هم تکرار میکنم در انتخاب دکتر متخصص ارتدونتیست دقت کنید.
منابع
https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/24285-orthodontics
https://www.aos.org.sg/what-is-orthodontics/
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-is-an-orthodontist
https://www.dentalhealth.org/orthodontic-treatment
https://www.nhs.uk/conditions/orthodontics/
https://www.newbury-orthodontics.co.uk/patient-information/what-is-orthodontics/
https://www.orthodontic-update.co.uk/content/orthodontics
